Może coś pomoże.



Mapa Kongresowa 1839

Nie mapa kongresowa, tylko tzw. Mapa Kwatermistrzostwa. Nie 1839 tylko 1843 (data wydania). Pomiarów dokonywano jeszcze przed wybuchem Powstania Listopadowego, pracę rozpoczętą przez Wojsko Polskie dokończyli Rosjanie. Jest to pierwsza polska mapa stworzona na podstawie terenowych pomiarów, co nie oznacza że nie zawiera błędów (dla naszej gminy co najmniej dwa, w tym jeden widoczny na tym fragmencie). Ten fragment raczej zaciemni obraz, bo Borek i Czernidła oraz Obórki znajdują się jeszcze w lokalizacjach sprzed uwłaszczenia w roku 1867 (wtedy miała miejsce w gminie Jeziorna parcelacja). Przeniesienie wsi spowodowało częściowo wytyczenie nowych ciągów komunikacyjnych. Na mapie mimo to oznaczono jako groble drogi do Habdzina, oraz drogę o której pisał Sprawiedliwy. Brak natomiast polnych dróg. Zwróćcie jeszcze uwagę, że nie ma łęgów oborskich, tylko bagna. To dlatego, że w owym czasie nie było tam drzew, tylko woda, a dwór w oborach widoczny był z Papierni (Mirkowa), co opisywano w przytaczanym kilkakrotnie na forum artykule z roku 1836. Łęg wieś i Folwark są w różnych miejscach. Droga Obory-Gassy jeszcze nie istnieje. Główną drogą do Przewozu jest droga przez Czernidła i Borek, schodząca ze skarpy w miejscu obecnego cmentarza żołnierzy niemieckich (jak pisał Traper obecnie zarośnięta) w części nieistniejąca.

i dla mnie bardzo cenna informacja - wiatrak w Jeziornie istniał jeszcze przed powstaniem listopadowym

Niekoniecznie, bo pomiary robiono pod koniec lat dwudziestych, potem je aktualizowano do 1839, trudno powiedzieć kiedy dokonano ich w naszym rejonie. W 1838 Kasper Potulicki zawarł umowę z Janem Szyszkowskim na budowę na gruncie wsi Jeziorna z własnych materiałów i własnym kosztem wiatraka. Nie jest to raczej jednak ten wiatrak, bo znajduje się na mapie w miejscu tego przewróconego na początku XX wieku, a więc w Jeziornie której Potuliccy nie posiadali. Myślę, że wiatrak w Jeziornie Krolewskiej/Narodowej mógł istnieć już pod koniec XVIII wieku, ale to jest wyłącznie moje przekonanie, bazujące na tym, że w Jeziornie Królewskiej od końca XVII wieku młyna nie było, a nie wiem czy dzierżawcom opłacałoby się korzystać z młyna Jeziorny Oborskiej (często toczyli spory prawne z Wielopolskimi).

Quote
Kumos
Główną drogą do Przewozu jest droga przez Czernidła i Borek, schodząca ze skarpy w miejscu obecnego cmentarza żołnierzy niemieckich (jak pisał Traper obecnie zarośnięta) w części nieistniejąca.

Zgadza się, pomyliłem Łęg z Łyczynem .

Zadziwiająca decyzja budowy dworku w Oborach na terenie bagnistym, podczas gdy w odległości rzutu przysłowym beretem mamy skarpę wiślana i suchy grunt. Czy są jakieś informacje wyjaśniające decyzje budowy w takim terenie?

Nie na bagnistym tylko na krawędzi skarpy wiślanej (teren jest teraz mocno przekształcony). Teren raczej nie był aż tak zabagniony, na pewno nie był zarośnięty. Tak jak Habdzin, Łęg, Czernidła (w pierwotnym położeniu) czy Opacz Obory powstały wzdłuż jeziora, będącego pozostałością po korycie Wisły, a być może nad Wisłą. Trudno powiedzieć kiedy Wisła zmieniła bieg, na przełomie XIV - XV wieku płynęła już w korycie zbliżonym do obecnego, ale w połowie XIII wieku prawdopodobnie płynęła jeszcze tymi korytami, bo wskazuje na to lokacja Cieciszewa. Niestety pierwsza odnaleziona przeze mnie wzmianka o Oborach pochodzi z roku 1409 i nie wynika z niej jak wyglądał teren. Lokacja Obór jest niejako naturalna, bowiem jest na wzniesieniu, w miejscu obronnym, z którego widać pobliską równinę. Teren został mocno przeorany podczas budowy nowego pałacu pod koniec XVII wieku, a poprzednie zapiski dają duże pola interpretacyjne. Na pewno nigdzie nie rosły drzewa, mowa jest o "wielkim stawie oborskim" połączonym z rzeką Jeziorką. Nad tym samym jeziorem zbudowano dwór w Czernidłach. Przyglądając się terenowi na którym jest pałac zobaczymy resztki tej skarpy i dawnego koryta, przetworzonego na stawy, które wykorzystano w założeniu pałacu. Rozlewiska wykorzystano też spiętrzając wodę dla młynów, w tym mirkowskiej Papierni.
Proces przemiany jeziora zachodzi teraz w Opaczy. Od czasów mojego dzieciństwa obserwuję jak staw zmienia się w bagno i zarasta drzewami, zmieniając się nie do poznania. Aczkolwiek tam ma to dużo wspólnego z zatkaniem przepustu pod drogą, a nie z naturalnymi procesami i teren ulega wysuszeniu.

Nie spodziewałem sie, ze pałac miał swoich dawniejszych "przodków". W takim wypadku oczywistym jest że, jezioro, Wisła i bagna decydowały o wyborze miejsca, które było niezwykle obronne.



Zmieniany 1 raz(y). Ostatnia zmiana 2013-01-03 18:52 przez AK.

W popularnym artykule o historii dworu w Oborach Leszek Żuliński pisał:

[...] Jan Wielopolski jr. Godny kontynuator rodu, który ustanowił swą wielkość u boku Jana III Sobieskiego. W 1678 roku ożenił się we Lwowie z siostrą królowej Marysieńki Marią Ludwiką de la Grange d?Arquien, i już w rok potem, zgodnie z klasycznymi regułami nepotyzmu, został kanclerzem wielkim koronnym.

Dawnymi czasy Obory leżały na skarpie wiślanej (dziś koryto rzeki przesunięte jest na wschód o ponad 4 km). Moczary, bagna, komary, w ogóle okolica malaryczna. Stąd wzięła się plotka, że król Jan chciał swoją nie lubianą szwagierkę zesłać na oborską katorgę. Złapać w pułapkę klimatu. Ale to nieprawda. W 1677 roku ruszyła budowa Wilanowa ? wtedy w ogóle przyszła moda na podmiejskie wille i rezydencje. Obory były naturalnym podwilanowskim przyczółkiem, stąd Wielopolscy mieli blisko do stolicy i do Sobieskich, i to ? a nie żadna intryga króla ? było powodem budowy dworu. Król nie żałował zresztą pomocy i nawet podrzucił ekipę pogańskich Turczynów przywleczonych spod Wiednia. Podobno to oni zbudowali drogę wiodącą do willi. [....]

Cały artykuł: [pisarze.pl]

Na ile cytowane tu opinie to jest fikcja literacja, a na ile historia? O Tatarach już wiem od p.Łukasza Stanaszka, że brak jakichkolwiek danych dokumentalnych o ich osiedleniu w tej okolicy. Czy jest zatem jakiś ślad w dokumentach tej historii z budową drogi do pałacu? I czy plotka o "oborskim zesłaniu", o której pisze autor, to współczesna nadinterpretacja, czy jakiś motyw historyczny, XVII-wieczny lub późniejszy?

Historyk jest trochę jak niewierny Tomasz, bez wskazania źródła informacji, są one mocno wątpliwe, co nie oznacza że negowane. Zanegowanie także wymaga znalezienia potwierdzenia. Stąd rozmaite historie nieopatrzone stosownymi przypisami (trochę jak w Wikipedii) traktowane są przeze mnie nieufnie, zwłaszcza wiele romantycznych opowieści dotyczących Obór. Co do Obór, z mojej wiedzy na chwilę obecną (nie wykluczam że może ona ulec zmianie bądź zmienić się po zapoznaniu z innymi dokumentami) wynika, iż okolica nie była bagnista i malaryczna. Przez Obory płynęła rzeczka o nazwie Wierzbna (pokusa utożsamiania jest duża, ale to raczej inna rzeczka niż płynąca obecnie przez park). Jezioro w Cieciszewie miało połączenie z Wisłą, a rzeczka stanowiła przedłużenie tych jezior i łączyła się z południową odnogą Jeziorki. Teren był suchy, drogi biegły przez miedze, jedynie do Habdzina droga wiodła po grobli po rozlewisku. Drzew nie było. Skoro płynęła rzeka - per analogiam wartki strumień uniemożliwiał zabagnienie większej części dawnego koryta. Wynika tak z mapy z XVII wieku i licznych opisów. Drzew nie wymieniono w tym miejscu, a były one wymieniane zawsze jako posiadające wartość, stąd wyliczano wszelakie zagajniki i olszyny. Podejrzewam, że teren zabagnił się w XIX wieku wskutek zmian spowodowanych przez odcięcie Jezior Cieciszewskich od Wisły oraz przekopy pod zalew w Papierni na terenie dawnej wsi i młyna w Grądzie.
Dwór w Oborach doczekał się dobrego artykułu z punktu widzenia historii sztuki, ale resztę dokumentacji autor potraktował dość wybiórczo. Na przykład doczytał się, że Dwór był remontowany pod koniec XVIII wieku, ale nie sięgnął do sąsiadującej dokumentacji, gdzie opisano jego zniszczenie przez wojska rosyjskie w roku 1794. Na artykule tym bazują wszyscy piszący o Oborach i stąd liczne błędy.
Co do zesłania Marii Ludwiki del Arquien de la Grange.... Jak do tej pory nie znalazłem dowodu aby przed Potulickimi Wielopolscy mieszkali tu na stałe. Wręcz przeciwnie, ponieważ mieli pałac w Warszawie, a na stałe rezydowali w Krakowie i Pieskowej Skale, dwór odwiedzali sporadycznie, zarządzali nim zarządcy (praefecti), podpisujący umowę, przekazujący zysk z całego klucza. Urszula Wielopolska pod koniec XVIII wieku od lat osiemdziesiątych w Oborach nie bywała, po zniszczeniu pałacu zarządca Józef Zakrzowski jeździł do Krakowa, aby ustalać z nią obniżenie stawki czynszu. Podobnie było od XVII wieku - Oborami i kluczem zarządzali liczni zarządcy, nie znalazłem jednak jak na razie żadnej informacji aby Wielopolscy w latach 1660-1717 zamieszkiwali tu na stałe. Jan rezydował na stałe w Warszawie, ślady jego pobytów pojawiają się dopiero podczas budowy kościoła w Słomczynie. Stąd historie o zesłaniu w malaryczną okolicę, o paleniu w kominku papierów męża jak na razie są dla mnie legendą... co nie znaczy, że nie miały miejsca, na razie jednak zebrane informacje je wykluczają. Pierwszymi stałymi mieszkańcami Obór od czasów Jana Oborskiego byli Potuliccy.
Co do Tatarów i Turczynów - dyskutowaliśmy na ten temat ze Stanaszkiem i ostatni wniosek (późniejszy niż książka) jest taki, że zamieszaniu winny jest Olgierd Budrewicz. Stanaszek opisał już brak dowodów, ja dodam tylko że brak jest jakichkolwiek informacji w dokumentacji Wielopolskich (zarówno tutejszej jak i krakowskiej) na ten temat. Z dość bogatych źródeł XVII i XVIII wiecznych odnośnie mieszkańców okolicznych wsi nie wynika, aby jeńcy tacy tu byli i się osiedlili. Z rozmów przeprowadzonych przeze mnie wynika, iż przekonanie o przodkach z Turcji pojawiło się na początku lat siedemdziesiątych XX wieku, kiedy ktoś to zbadał i opublikował. A wtedy, jak zauważył Stanszek, Olgierd Budrewicz opublikował swój artykuł w Stolicy, nie podając źródeł i rozciągając informacje dotyczące Wilanowa na okolicę. Na pewno już w XVI wieku w okolicy występowały nazwiska, które podawano jako tureckie pochodzące z XVII wieku.
Jeszcze jedno - wspomniana droga istniała przed rokiem 1683.

Ogromne dzięki Kumosowi za te wyjaśnienia. Coraz bardziej nabieram przekonania, że jest to (w bliskiej przyszłości) materiał na pokaźną ilustrowaną monografię np. klucza oborskiego i okolic, a nie - tylko na jakieś przyczynkowe artykuły i broszury. Czekam z niecierpliwością na ostateczne decyzje wydawnicze KDK. W razie potrzeby będę interweniował w Radzie i u burmistrza.

Na spokojnie. Jak dotąd KDK nadal jest zainteresowane. Ksiązka o Cieciszewie jest gotowa i w postaci papierowej bądź elektronicznej będzie dostępna w czerwcu. Książka o okolicach w końcu powstanie. Cierpliwości.



Zmieniany 1 raz(y). Ostatnia zmiana 2013-01-03 21:19 przez Kumos.

Pisałem już na forum o mogile lotników ,ale historii z misją Honwedów do Rosjan nie znałem .Proszę o źródło chętnie poznam całość.Warto by było wyjaśnić i uzupełnić te wydarzenia (np. dywizja piechoty nie potrzebowala radiostacji ,miała swoje oddziały łączności)Postaram się zidentyfikować typ samolotu.Miejsce to powinno zaistnieć jako element naszej lokalnej historii.
Namiar na mogiłkę w googlemaps 52.06606,21.141568

bardzo dziękuję za ten namiar... byłem cholernie blisko podczas noworocznego spaceru!

Jeśli chodzi o źródło, to jest to książka "Rapsodia Słomczyńska" Stefana Rulskiego. Z tego co wiem, mieszka on w Słomczynie i u niego można osobiście kupię tę, jak i drugą przez niego napisaną broszurę (Kółko rolnicze w Słomczynie na tle historii organizacji rolniczych na ziemiach polskich w XIX i początkach XX wieku). Ja te książki pożyczyłem akurat od znajomej.
Książkę "Rapsodie słomczyńskie" polecam w szczególności, bo jest tam wiele takich wojennych ciekawostek (choć nie wiem na ile jest w nich prawdy,a ile dodał sam autor... bo większość danych jest bardzo szczegółowa i nie chce się aż wierzyć żeby po takim czasie aż tyle pamiętać, choćby historia życia węgrów Istvana i Magnusa). Podobno węgier Istvan ostatecznie znalazł schronienie w bunkrze wraz z ukrywającymi się tam Żydami w lesie oborskim, miał romans z jedną z Żydówek, a następnie został wraz z nimi rozstrzelany w okolicach Pólka.
Ta książka była dla mnie odkryciem w zeszłym roku, i jeśli wszystko co w niej opisane jest prawdą, wymaga szerszego rozpowszechnienia niż tylko wydana sumptem autora książeczka.

a oto fragment poprzedzający cytat ("Rapsodia Słomczyńska" Stefana Rulskiego, Warszawa 2010) o zestrzeleniu samolotu:

"Do resztek kierownictwa AK Warszawa Południe, którzy nie zdołali przedostać się do powstańczej Warszawy, dotarli emisariusze Komendy Głównej z poleceniem kupna lub zdobycia broni węgierskiej dla powstańców. Mieli również wybadać czy Węgrzy nie są skłonni przyłączyć się do powstania. Zaproszony ponownie przez rezolutne hrabianki Istvan poznał przedstawionego mu jako kuzyna wysłannika Komendy Głównej AK. Teraz już przy wyciągniętej na tą okazję butelce koniaku rozmowa w cztery oczy bez niedomówień dotyczyła propozycji zbrojnego wsparcia powstańców. Istvan podjął się roli pośrednika w tej sprawie. Generał Horvat powiadomiony przez Istvana poprosił o czas do namysłu celem przeanalizowania realności tego zamierzenia. Po kilku godzinach rozważań, uważając że Rosjanie przekroczą Wisłę i pomogą powstańcom, dał odpowiedź pozytywną. Zastrzegł jednak, że chce aby władze radzieckie uznały wojska węgierskie za sojusznika w momencie, gdy te wystąpią przeciwko Niemcom/ I tu zaczęła się gra dyplomatyczna. Wprowadzony do kręgu wtajemniczonych, mieszkający w Opaczy dowódca oddziału Batalionów Chłopskich, znający Wisłę jak własną kieszeń, podjął się roli kuriera do wojsk rosyjskich na drugiej stronie rzeki. W cieniu filarów zniszczonego przez cofających się Niemców mostu przedostał się na drugą stronę Wisły,gdzie został schwytany przez obsługę rozlokowanego tu stanowiska cekaemów. Po długich wyjaśnieniach przetransportowano go na tyły do jakiegoś sztabu, gdzie po kolei wypytywali go różni oficerowie od majora wzwyż. Towarzyszył mu w charakterze tłumacza żołnierz polskiej dywizji walczącej u boku Rosjan. W końcu kazano mu spisać to,co miał zakomunikować. Kto go tu przysłal, czy Węgrzy rzeczywiście są zdecydowani wystąpić przeciw armii niemieckiej. Po tych przesłuchaniach zaprowadzono go do oddzielnego pokoju,gdzie stały tylko dwa krzesła. Po chwili do pokoju wszedł pewnym krokiem średniego wieku oficer rosyjski i jeszcze raz wysłuchał kuriera. Ten zorientował się, że słuchający go dobrze rozumie polską mowę. Następnie łamaną polszczyzną przekazał kurierowi że celem nawiązania osobistego kontaktu z dowództwem węgierskim za trzy dni nocą zrzucony zostanie z samolotu skoczek z radiostacją. Analizując przyniesioną mapę uznali, że najlepszym miejscem przyjęcia skoczka będzie rejon pól w pobliżu cegielni koło Konstancina. Ludzie odbierający skoczka latarkami zasygnalizują miejsce zrzutu, gdy usłyszą odgłos nadlatującej maszyny. Na tym skończono ustalenia. Kurier ów po latach twierdził, że oficerem tym był generał Sierot wysławiony później zdradzieckim aresztowaniem członków najwyższych władz Podziemnego Państwa Polskiego. Powtórna przeprawa przez Wislę przebiegła podobnie, z tym że woda była teraz chłodniejsza, a nurt rzeki bardziej bystry. Na pozostałych po wysadzeniu mostu resztkach przęsła zawieszone były zwłoki żołnierzy, które przyniosła rzeka gdzieś znad Pilicy, gdzie toczyły się zażarte walki wokół utworzonego przez Rosjan przyczółka. Powrót kuriera i przekazana przez niego informacja uruchomiły mechanizm przygotowań do odbioru skoczka, zapewnienia mu bezpieczeństwa i spotkania z dowódcą korpusu węgierskiego. Sprawę tę skomplikowało niespodziewane pojawienie się w rejonie Konstancina samojezdnych dział artyleryjskich armii niemieckiej, zajmującej stanowiska ogniowe na obrzeżach okolicznych lasów. Obecność Niemców stała się niebezpieczna, ponieważ ustalone wcześniej miejsce zrzutu znajdowało się w niewielkiej odległości od okopujących działa Niemców. Pod pozorem zaproszenia na kolację generał Hovart wieczorem w dniu zrzutu przyjechał koono do kwatery Iskana, gdzie miało dojść do spotkania z rosyjskim kurierem i polskim podziemiem. Leżąca na skraju Konstancina willa oraz miejsce zrzutu były ubezpieczane przez część członków organizacji akowskiej, którzy nie przedostali się do walczącej Warszawy."

przepraszam,myślałem że skoro post wcześniej wspomniałem o tej książce,to będzie to oczywiste. Już poprawiłem



Zmieniany 3 raz(y). Ostatnia zmiana 2013-01-05 18:24 przez pionek AGORY.

Pionku, źródła cytatu! Prawa autorskie!

---

Wszystkie wypowiedzi na licencji CC-BY-ND.

Oznaczałoby to, że przedstawiciel Komendy Głównej AK de facto pośredniczył w nawiązywaniu kontaktów między przechodzącymi na stronę aliantów Węgrami a Sowietami, posługując się jako kurierem dowódcą oddziału BCh. Bardzo interesujące relacje... Mnie jednak zainteresowała wzmianka o "rezolutnych hrabiankach" - czy może tu chodzić o młode siostry Potulickie? Teresa Potulicka w swoich wspomnieniach z Powstania podaje:

"Mnie jakoś wypuszczono z Pruszkowa z obozu i potem już Węgrzy nam pomagali. Wojskowi Węgrzy szalenie pomagali Polakom. Miałam jakimś cudem paczkę papierosów, bo nie paliłam. I za tę paczkę papierosów ci Węgrzy dowieźli nas do takiego pół-zakonu, to były chyba Magdalenki, niedaleko Pruszkowa. Jakieś upadłe dziewczyny, którymi zajmowały się zakonnice. [...] Tak, to było parę osób. Potem się wszyscy rozpierzchli. Chodziło o to, żeby wyjść z obozu, poza druty. Potem każdy sobie radził, jak mógł. Niektórzy wsiadali w pociągi, które kursowały do Milanówka, a ja pojechałam z Węgrami do tych magdalenek. Tam już było trochę rodziny. Przygarnęły mnie. No to już koniec Powstania?[...] Cały czas ci Węgrzy nam pomagali, no bo iść takie kilometry? Tam u niej byłam jedną noc, a potem Węgrzy zawieźli mnie do Obór. To był dzień, 11 października, kiedy wyrzucali nas z Obór, bo przyjechał do mojej matki starosta w czasie Powstania i spytał: ?Gdzie są pani dzieci?? A matka odpowiedziała: ?W Warszawie.? W takim razie wyrzucili nas ? nie komuniści, ale Niemcy, za to, że byliśmy w Powstaniu." Źródło: [ahm.1944.pl] i następna strona.

Jeśli jednak ta historia ze zrzutem radiostacji pochodzi jeszcze z okresu, kiedy Powstanie trwało, to Potulickie nie mogły uczestniczyć w rozmowach z "Istvanem", bo były nadal w Warszawie. O jakie zatem "hrabianki" chodzi Stefanowi Rulskiemu? Odpowiedź znajduje się z pewnością na wcześniejszych kartkach książki, którą ma Pionek Agory.

Przy okazji podaję link do interesującego artykułu sprzed tygodnia dotyczącego sprawy sądowej o zwrot Obór Potulickim, która trwa nieprzerwanie od 13 lat: [wyborcza.pl] .

oczywiście chodzi o hrabinę Potulicką i jej córkę. Rulski wcześniej pisze że przy tym spotkaniu z Istvanem Potulickie zostały już usunięte z dworu i mieszkały na Królewskiej Górze w jednej z will.

Myślę że potwierdzenia tej historii moglibyśmy szukać u pani Teresy...



Zmieniany 1 raz(y). Ostatnia zmiana 2013-01-05 18:23 przez pionek AGORY.

Powracając do tematu...
Gdzie wykonano to zdjęcie?

(Pionek daj szansę innym przez 24 godziny)

Jest to zapewne bór mieszany świeży z przewagą sosny na glebach typu darniowo-bielicowego. Dokładnie rzecz ujmując, alejka w takim borze. Tak wyglądających miejsc mamy w Polszcze dokładnie 2 765 874 ;) Czyżby w konstancińskich lasach była tylko jedna taka alejka? ...