Ogród przyjazny dla zwierząt ? z czym to się je? W środowisku w znacznym stopniu przekształconym przez człowieka mało jest miejsc, które można byłoby nazwać przyjaznymi dla zwierząt. W miejskich ogrodach, często bardzo małych, sterylnych jak sala operacyjna, wygrabionych, wysprzątanych i ślicznych jak bombonierka zwierzęta nie znajdują ani odpowiednich miejsc nadających się na doraźne schronienia, ani do gniazdowania, ani do żerowania.
Jeżeli chcemy w naszym ogrodzie cieszyć się obecnością ptaków lub gościć jeża musimy zadbać o to, by ogród stał się przyjazny dla zwierząt. Nie jest to trudne. Czasami wystarczą niewielkie zmiany w istniejącym ogrodzie, aby cieszyć się widokiem kosa lub sikory karmiących pisklęta tuż obok naszych ulubionych miejsc odpoczynku.
Nie należy obawiać się, że miejski ogródek o powierzchni kilkuset metrów kwadratowych będzie zbyt mały. Chociaż na ‘szaleństwa’ nie będzie można sobie pozwolić, to jednak trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że nasz ogród, będzie zaledwie fragmentem areału bytowania i żerowania naszych czworonożnych i skrzydlatych gości. A to czego zwierzęta najbardziej potrzebują to gęste zarośla, w których będą mogły się schować w razie potrzeby. Poza tym trzeba pomyśleć o stworzeniu mozaiki urozmaiconych zbiorowisk roślinnych, tak, aby w ogrodzie powstały różnorodne mini ekosystemy – zarośla bylin, rzadko koszony trawnik, na którym wyrosną naturalne zioła i byliny, na części ogrodu gęste krzewy wśród których powinno się posadzić przynajmniej kilka dużych drzew (o ile ogród został założony na działce bezdrzewnej). Nie może zabraknąć zakątka z roślinami rabatowymi jak i tradycyjnego, regularnie koszonego trawnika, na którym lubią paść się gołębie szpaki i drozdy.
Docelowy ogród tworzą rośliny zielne i drzewiaste o zróżnicowanej wysokości, rozmiarach i wieku, przy czym nie istnieje jeden ostateczny wzorzec – każde zestawienie roślin, w którym bytują zwierzęta i gniazdują ptaki jest prawidłowe. Przy doborze gatunków należy obok ogólnych warunków, takich jak wilgotność i żyzność gleby oraz nasłonecznienie wziąć także pod uwagę ich przydatność pokarmową dla ptaków. Owocodajne krzewy, drzewa i byliny będą jesienią i zimą restauracją dla zimujących ptaków. Odpowiednio dobrane nasadzenia cieszą nie tylko zwierzęta – z powodzeniem pełnią rolę dekoracyjną, upiększają ogród, a czasami sprawiają wrażenie, jakby zostały posadzone ręką matki natury.
Ważnym elementem zrównoważonego środowiska jest woda. W naszym ogrodzie nie powinno zabraknąć miejsca na chociaż małą sadzawkę, a jeżeli nie możemy sobie na nią pozwolić – to zróbmy przynajmniej poidełko. I sadzawkę i poidełko trzeba umiejscowić w ustronnym, spokojnym miejscu, aby ptaki mogły korzystać z wody o każdej porze dnia. Większa sadzawka będzie znakomitym siedliskiem dla płazów, ryb i owadów wodnych.
W naturalnych lasach zawsze występuje niezwykła obfitość obumierających, dziuplastych i powalonych drzew. Stanowią one niewyczerpane źródło doskonałych kryjówek dla ptaków i ssaków oraz wzbogacają skład gatunkowy ekosystemu o rozmaite gatunki owadów, mchów i grzybów. Ogrodnicy z różnych powodów pozbywają się martwych gałęzi, drzew i krzewów. Ale w naszym ogrodzie przyjaznym dla zwierząt powinniśmy stworzyć chociaż namiastkę środowiska naturalnego. Dlatego należy znaleźć miejsce na niewielką pryzmę zgrabionej ściółki i stertę gałęzi pozostałych po pielęgnacji drzew i krzewów. Jeśli to konieczne można je całkowicie zamaskować w gęstwinie żywopłotów lub pod gałęziami popularnych iglaków. W dużych ogrodach ze starym drzewostanem warto wydzielić strefę, w której nigdy nie będziemy grabić ściółki. A dziuplaste drzewa lasów naturalnych łatwo zastąpić wieszając budki dla ptaków, wiewiórek i nietoperzy.
Dużo łatwiej jest założyć ogród przyjazny dla zwierząt na terenach podmiejskich, gdzie ogrody są większe i często sąsiadują z terenami naturalnymi lub przynajmniej zbliżonymi do naturalnych. W takich ogrodach urządzenie zacisznej remizy dla zwierząt nie będzie trudne. Poza terenami zurbanizowanymi można liczyć na okazjonalne wizyty czworonożnych i skrzydlatych gości normalnie bytujących na okolicznych polach i w lasach nawet wówczas, gdy nasz ogród nie pretenduje do zaszczytnego miana ‘przyjazny dla zwierząt’. Mimo to zachęcam do działania – korzystając z powyższych wskazówek lub czerpiąc informacje z innych źródeł można we własnym zakresie zacząć urządzać taki ogród. Zapewniam, że przygoda jest gwarantowana, atrakcje też, a zwierzęta odwdzięczą się z nawiązką rekompensując poniesione nakłady. Mogę tylko zdradzić, że to jest lepsze od telewizji?
Tych kilka zdań nie wyczerpuje rzecz jasna tematu – są zaledwie wprowadzeniem. Tak jak w każdej dziedzinie, aby uzyskać rezultaty zadowalające w stu procentach potrzeba fachowej wiedzy i doświadczenia zarówno w doborze, rozmieszczeniu i uprawie roślin, jak w doborze i odpowiednim montażu skrzynek lęgowych. Nawet niewielki błąd w przypadku skrzynek lęgowych powoduje, że ptaki nie będą z nich korzystać, a do roślin, jak powszechnie wiadomo – trzeba mieć ‘dobrą rękę’. Dlatego warto podglądać naturę i starać się ją naśladować, a w razie potrzeby? – korzystać z pomocy profesjonalisty.
Tomasz Marszał
Chętnie odpowiem na pytania czytelników – kontakt na stronie:
www.wycinkadrzewwarszawa.pl
